De transparantie van het glasvezeldoolhof in Drenthe

Over hoe glasvezel in Drenthe op weg is naar transparantie, want nu is het een doolhof.

Zelf ben ik als inwoner van Borger-Odoorn al een vijftal jaren betrokken bij het idee om glasvezel te krijgen in mijn eigen huis. Als particulier wonende in het buitengebied kun je niet zo maar een aansluiting krijgen op vast internet dat sneller is dan mijn 3Mbps. Zakelijk met voldoende geld kan dat wel, maar dat is geen optie.

Toen op een gegeven moment een aantal mensen zich gingen inzetten met het proberen glasvezel aan te leggen in Drenthe ben ik daar ook bij aangehaakt. Via vele vergaderingen in diverse constellaties en het maken van plannen is dit uiteindelijk gevat in stichting Breedband Borger-Odoorn in 2015 [2]. Deze stichting moest het doen met de vooruitstrevende doelen van Eco-Oostermoer [3] die al plannen had voor glasvezel in 2013 in drie gemeenten Tynaarlo, Aa en Hunze en Borger-Odoorn.

De provincie Drenthe had inmiddels begrepen dat dit niet zonder een geldelijke injectie kon en zorgde voor een kwartiermaker die ieder initiatief dat maar met glasvezel aan de gang wilde een financiele bijdrage verleende.
Hierdoor ontstond een lappendeken van initatieven (uiteindelijk 35 stuks) en het Plan van Eco-Oostermoer verzandde uiteindelijk in een proeftraject in Eexterzandvoort van 85 aansluitingen, die naar volle tevredenheid van de aangeslotenen werkt.

In Borger-Odoorn is toen het plan opgevat om de hele gemeente als initiatief aan te melden bij de inmiddels opgerichtte provinciale organisatie VerbindDrenthe [4]. De stichting kreeg subsidie en kon aan de lag. De KPN zag dat wel zitten en ging met ons aan de slag om glasvezel voor elkaar te krijgen. Via een website [5] haalden we na een jaar het gewenste belangstellingsnivo van 80% in de witte gebieden (wit is waar geen Ziggo zit). Uiteindelijk bleek dat in september 2016 de KPN geen zin meer had in dit avontuur en ging inzetten op 4G en VDSL.[6]

Wij konden weer opnieuw beginnen en binnen een aantal maanden hadden we onze eigen buisinesscase voor de aanleg van glasvezel in de witte gebieden in Borger-Odoorn.

Een businessplan houdt in dat je de kosten en baten van de aanleg, onderhoud en exploitaitie van een glasvezelnet goed moet onderbouwen. Zeker als het gaat om 4,7 miljoen euro die uit ons eerste plan kwam.
Door allerhande regels moeten er diverse trajecten ingegaan worden. Controle door Dialogic[8] (een netwerk berekenaar), controle door financiele en juridische mensen bij de provincie, een markconsultatie (waar andere bedrijven op je plan kunnen reageren of zelfs de concurrentie kunnen aangaan).

Ons plan kwam door dit traject, echter onze grote vriend KPN kwam tot de conclusie dat er ruim 300 van de 1400 adressen niet in aanmerking zouden komen om aangemerkt te worden als “wit adres”.[Uiteindelijk hebben de vrijwilligers van Stichting Breedband Borger-Odoorn hun geduld nog even kunnen oprekken (“gaan we door of stoppen we?”) en is er een nieuw buisinessplan gekomen dat op dit moment weer door de ambtelijke molen gaat en waar dit jaar (2018) een eind aan moet komen.

Nu nog even over het doolhof van de glasvezel “Waarom betalen SMD-leden bijvoorbeeld 11 euro per maand en die van de overige Drentse coöperaties (incl. Glasvezel Noord) maar 5 euro? Dit is een extraatje van minstens 15.000 euro per maand; 180.000 euro per jaar. CSMD houdt de doofpot echter potdicht en heeft het gesloten karakter van een BV. Toch is het een coöperatie. Eentje zelfs die wordt gefinancierd met heel veel overheidsgeld (ruim 14 miljoen). Ons belastinggeld! Van u en mij.“[1]

Daar kunnen we heel transparant over zijn. Als eerste kan ik zeggen dat er geen belastingeld wordt gebruikt voor de daadwerkelijke aanleg van glasvezel, dit wordt alleen maar gedaan met geleend geld. De subsidies die door VerbindDrenthe worden uitgegeven worden gebruikt voor ondersteuningskosten door de diverse initiatieven. (bijeenkomsten, website, drukwerk, koffie, zaalhuur, etc).

Voor de aanleg van glasvezel moeten voor elk initiatief de kosten verdeeld worden over alle adressen die een glasvezelaansluiting krijgen. Dit kan gaan om FTTH (glas tot aan huis) FTTC (glas tot aan de hoek van de straat). Ook hangt het af of er op een adres een abonnement genomen wordt of dat men alleen toestaat om eventueel de glasvezel in de meterkast te plaatsen zonder abonnement (Homes Connected ) of dat voldoende glasvezel op rol of in slechts een aansluitdoos in de straat ligt voor latere aansluiting (Homes Passed).

Al deze variabelen zijn er maar een paar van de tientallen die in een businesscase worden verwerkt. Allen met hun eigen kostenpost. Ook leges, aanneemkosten, regievoering en meer, zitten in een geweldige spreadsheet met een twintigtal tabbladen om een model te scheppen waarmee in de toekomst een financieel haalbaar glasvezelnet kan worden aangehouden.

Dat sommige cooperaties 0, 5, 11 of zelfs 13,50 euro gaan vragen als extra kosten bovenop het abonnement bij de providers komt alleen doordat er betaald moet worden aan de rente en aflossing van de LENING van de provincie en/of gemeente. Die lening is weer afhankelijk van het aantal aansluitingen en de dichtheid van het gebied waar wordt aangelegd. Er is dus geen sprake van belastinggeld dat wordt besteed als extraatje voor de vrijwilligers die de initiatieven trekken!

Wij moeten met z’n allen dokken voor een glasvezelaansluiting die wordt mogelijk gemaakt door vele uren vrijwilligerswerk zonder vergoeding uit diverse subsidiepotten! [9]

Hopelijk houden al die vrijwilligers nog wat geduld over voor de rest van de tijd die nodig is om tot een werkend glasvezelnet te komen en gaan gewoon verder, zonder telkens het publiek lastig te vallen met alleen tegenslagen en mislukkingen in het traject naar een functionerende glasvezelaansluiting, al of niet van een coöperatie.

Robin Ketelaars
op eigen titel

In een ander artikel in het DvhN wordt gerept over

“Blijft de huidige kleinschaligheid bestaan, dan zal de Drent moeten toezien hoe zijn met eigen bloed, zweet en tranen verworven glasvezelnelwerk, door zwakke governance wordt opgeslokt door de grote ICT-bedrijven. Kan dat de bedoeling zijn?“[7]

Hier kan ik kort over zijn, Ja graag, laten grootgrutters alsjeblieft al die initiatieven opslokken en zorgen dat in alle uithoeken van Drenthe voor 100% bij iedereen snel vast internet via glasvezel beschikbaar is. Mijn geduld is bijna op!